مننژیت چیست ؟ همه چیز درباره بیماری مننژیت

بیماری مننژیت چیست, مننژیت ویروسی, مننژیت مزمن, داروی مننژیت, علائم مننژیت, واکسن مننژیت چیست, مننژیت باکتریایی, مننژیت در نوزادان, مننژیت کودکان, علائم بیماری مننژیت در کودکان, درمان بیماری مننژیت, درباره بیماری مننژیت, آیا مننژیت درمان قطعی دارد, واکسن مننژیت چیست, مریضی مننژیت چیست, عوارض بیماری مننژیت چیست

بیماری مننژیت یک بیماری بسیار خطرناک و حیاتی می باشد. مننژیت یا سرسام یا آماس سر یا مننژیت به انگلیسی Meningitis نام های متفاوت این بیماری است. در این مقاله برای شما همه چیز درباره بیماری مننژیت را آماده کرده ایم. با ما همراه باشید.

 

مننژیت چیست ؟

مننژیت (نام علمی: Meningitis) یا سرسام (نام فارسی به معنی آماس سر) التهاب پرده‌های محافظی می‌باشد که مغز و نخاع را پوشانده‌اند و به‌طور مشترک مننژ یا شامه گان نامیده می‌شوند.
این التهاب ممکن است عامل ویروسی، باکتریایی، یا سایر ریزاندامگان داشته باشد، و در موارد کمتری در اثر تجویز داروهای خاصی به وجود آید.
مننژیت می‌تواند به دلیل نزدیکی التهاب به مغز و نخاع، زندگی بیمار را به خطر اندازد؛ بنابراین این شرایط را تحت عنوان فوریت پزشکی دسته‌بندی می‌کنند.

چرا سرسام باکتریایی بسیار وحشتناک است؟

اکثر موارد مننژیت که در ایالات متحده رخ می دهد ناشی از عفونت باکتریایی نیست. اما بسیاری از موارد، بسیار جدی – مواردی که به مرگ یا ناتوانی دائمی منجر می شوند – هستند.
با توجه به گفته های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، بین سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۷، حدود ۵۰۰ نفر هر سال از مننژیت باکتریایی جان خود را از دست دادند.
هزاران نفر دیگر خیلی بیمار شده و یا مشکلات سلامتی درازمدت را تجربه نمودند.

بسیاری از انواع باکتری ها می توانند تورم اطراف مغز و نخاع را ایجاد کنند، اما برخی از شایعترین آنها عبارتند از
استرپتوکوک گروه B، استرپتوکوک پنومونی، Listeria monocytogenes، Escherichia coli و Neisseria meningitidis.
این باکتری ها می توانند در طول زایمان از مادران به نوزادان منتقل شوند.
بین افراد نیز این موارد از طریق سرفه، عطسه کردن، بوسیدن یا خوردن غذای آلوده انتقال می یابند.

 

علایم کلی مننژیت :

علایم اولیه مننژیت ممکن است مشابه آنفولانزا باشد.
نشانه ها ممکن است چند ساعت و یا چند روز طول بکشد، تا شروع شوند.

 

علایم و نشانه ها در افراد بزرگتر از 2 سال عبارتند از:

• تب شدید ناگهانی
• سفتی گردن
• سردرد شدیدی که متفاوت از حالت عادی است
• سردرد با حالت تهوع یا استفراغ
• آشفتگی یا دشواری تمرکز
• تشنج
• خواب آلودگی و یا سخت بیدار شدن
• حساسیت به نور
• عدم اشتها یا تشنگی
• خارش پوست

علائم مننژیت در نوزادان :

نوزادان و کودکان می توانند این نشانه ها را داشته باشند :

• تب بالا
• گریه دایمی
• خواب آلودگی بیش از حد و یا تحریک پذیری
• عدم فعالیت و یا تنش
• تغذیه ضعیف
• برآمدگی در نقطه نرم بالای سر نوزاد
• سفتی بدن و گردن
• کودکان مبتلا به مننژیت ممکن است به راحتی آرام نشوند

Meningitis مننژیت چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر پزشک به وجود این بیماری مشکوک شود، ممکن است اشعه ایکس یا سی تی اسکن را برای بررسی نشانه های التهاب در اطراف مغز و ستون فقرات تجویز نماید.
ازمایش خون نیز ممکن است برای تشخیص باکتری یا سایر میکروارگانیسم هایی که ممکن است باعث ایجاد عفونت شده باشند استفاده شود.
تشخیص قطعی این بیماری نیازمند گرفتن مایع از ستون فقرات است. سطح گلوکز، پروتئین و گلبول های سفید در این مایع می تواند مقدار التهاب را مشخص کند.
این موضوع به پزشک کمک می کند علت بروز مننژیت را نیز شناسایی نماید.

معمولاً کودکان و بزرگسالان تحت آزمایش‌های تشخیصی زیر نیز قرار می‌گیرند:

• کشت خون: برای بررسی رشد میکرواورگانیزم‌ها (خصوصاً باکتری‌ها) در خون انجام می‌شود.
• تصویربرداری: یک سی ‌تی ‌اسکن یا ام ‌آر‌آی از سر می‌تواند وجود تورم یا التهاب را نشان دهد. عکس‌های رادیولوژی یا سی ‌تی ‌اسکن از سینه یا سینوس‌ها نیز می‌توانند عفونت سایر نواحی مرتبط با مننژیت را آشکار کنند.
• کشیدن مایع نخاعی (لومبار پانکچر): در تمام موارد، برای تشخیص قطعی مننژیت به آزمایش کشیدن مایع نخاعی نیاز است، که در آن از مایع مغزی- نخاعی نمونه‌برداری می‌شود.
  آنالیز مایع مغزی- نخاعی به تشخیص نوع باکتری عامل مننژیت نیز کمک می‌کند. اگر پزشک احتمال دهد که مننژیت ویروسی است، یک آزمایش مبتنی بر DNA نیز تجویز می‌کند، تا بتواند علت دقیق بیماری و مناسب‌ترین درمان را برای آن تعیین کنند.

عوامل به وجود آمدن بیماری مننژیت :

1. باکتریایی یا میکروبی :

باکتری ها که وارد جریان خون می شوند و به مغز و نخاع می روند و مننژیت باکتریایی حاد را ایجاد می کنند.
همچنین زمانی اتفاق می افتد که باکتری به طور مستقیم به مننژها حمله کند.
این کار ممکن است ناشی از عفونت گوش یا سینوس، شکستگی جمجمه و یا به ندرت پس از کمی عمل جراحی باشد.

2. ویروسی

ویروس‌هایی که عامل مننژیت هستند عبارتند از
آنتروویروس، ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (و نوع ۲ با رواجی کمتر)، ویروس زونا (که به عامل آبله مرغان و زونا شناخته می‌شود)، ویروس اوریون، اچ آی وی، و ال سی ام وی.

3. قارچی

مننژیت قارچی نسبتاً غیرمعمول است و باعث مننژیت مزمن می شود.
مننژیت قارچی از فردی به فرد دیگر سرایت نمیکند.
مننژیت کریپتوکوک یک نوع قارچ بیماری زای رایج است که در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند ایدز تاثیر می گذارد.

4. انگلی

معمولاً احتمال عامل انگلی در زمان نفوذ ائوزینوفیل (نوعی گلبول سفید) در CSF می‌رود.
رایج‌ترین انگل‌های حاضر عبارتند از:
«آنژیوسترونژیلوس کانتونسیس»، «گناتوستوما اسپینیژروم»، «شیستوزوم» و شرایط کسیتیکروکوسیس، تاکسوکاریاسیس، بایلیساسکاریس، پاراگونیمیاسیس، و تعدادی عفونت‌ها و شرایط غیرعفونی کمتر رایج

5. غیر عفونی

مننژیت ممکن است در نتیجهٔ علت‌های متعدد غیرعفونی به وجود بیاید:
گسترش سرطان به مننژیت («مننژیت نئوپلاستیک یا بدخیم»)
داروهای خاص (به ویژه داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب، آنتی‌بیوتیک، و ایمونو گلوبولین).
همچنین ممکن است در اثر شرایط التهابی متنوعی باشد، مانند سارکوئیدوز (که آن‌گاه به آن سارکوئیدوز عصبی گفته می‌شود)، اختلال‌های بافت‌های پیوندی مانند لوپوس منتشر، و گونه‌های خاصی از التهاب رگ (شرایط التهاب دیوارهٔ رگ‌های خونی)، مانند بیماری راه ابریشم.
کیست بشره‌ای و کیست شبه پوستی می‌توانند با رهاسازی مادهٔ تحریک‌کننده در فضای غشای پردهٔ عنکبوتیه موجب مننژیت شوند.
مننژیت مولارت سندرومی از مراحل مننژیت‌های غیرعفونی است؛ گمان بر این است که عامل آن ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ می‌باشد.
در موارد نادری، میگرن ممکن است عامل مننژیت شود، اما معمولاً این تشخیص زمانی انجام می‌شود که سایر عوامل از بین رفته باشند.

 

عوامل خطر و افرادی که ریسک ابتلا به مننژیت را دارند :

عوامل خطر برای مننژیت شامل این موارد است:

نزدن واکسیناسیون:

ریسک برای هر کسی که برنامه واکسیناسیونش را به اتمام نرسانده بیشتر می شود.

سن:

بیشتر موارد مننژیت ویروسی در کودکان زیر 5 سال رخ می دهد. مننژیت میکروبی در افراد زیر 20 سال رایج است.

 

مننژیت چگونه شما را تحت تاثیر قرار می دهد؟

معمولا، مننژیت زمانی اتفاق می افتد که یک ویروس یا باکتری مغز، نخاع یا مننژها را آلوده می کند. سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با این عفونت تلاش می کند یک پاسخ التهابی ایجاد کند.

در این شرایط مننژها متورم می شوند و در برابر مغز و نخاع فشار می آورند.

فشار در برابر این اندام ها می تواند علایم موقت، مانند سردرد و سردرگمی ایجاد کند، اما می تواند جریان خون به مغز را محدود نماید و باعث آسیب درازمدت و یا حتی مرگ گردد.

 

 

عوارض و مشکلات مننژیت :

عوارض جانبی آن می تواند شدید باشد. هر چه شما یا کودکتان بیشتر بیماری را بدون درمان نگه دارید، خطر و آسیب دائمی عصبی بیشتر می شود، از جمله:

• کم شنوایی
• دشواری برای حافظه
• ناتوانی هایی در یادگیری
• آسیب مغزی
• مشکلات روده ای
• تشنج
• نارسایی کلیه
• شوک و یا حتی مرگ

با درمان سریع، حتی بیماران با مننژیت شدید هم می توانند بهبود خوبی داشته باشند.

 

روش های جلوگیری از مننژیت Meningitis

بهداشت خوب:

نوشیدنی ها، غذاها، نی ها،قاشق چنگال، مسواک و یاحوله تان را به کسی ندهید.

به کودکان و نوجوانان بیاموزید که از سهیم شدن در این موارد اجتناب کنند.

سالم بمانید:

سیستم ایمنی خود را با استراحت کافی، ورزش منظم و خوردن رژیم غذایی سالم با میوه های تازه، سبزیجات و غلات سبوس دار حفظ کنید.

دهانتان را بپوشانید:

زمانی که نیاز به سرفه یا عطسه دارید، دهان و بینی خود را بپوشانید.

اگر باردار هستید, مراقبت غذاها باشید. خطر بیماری لیستریوزیس را با پختن گوشت کاهش دهید.

از پنیر غیر پاستوریزه اجتناب کنید. پنیرهای حاوی شیر پاستوریزه را انتخاب کنید.

ایمن سازی:

برخی انواع مننژیت باکتریایی با واکسن های زیر قابل پیش گیری هستند:

هموفیلوس آنفلوانزای نوع b (hib) کودکان به طور معمول این واکسن را به عنوان بخشی از برنامه دریافت می کنند. این واکسن همچنین برای برخی بزرگسالان, از جمله آن هایی که بیماری سلول های داسی شکل یا ایدز دارند و آن هایی که طحال ندارند, توصیه می شود.

 

درمان بیماری مننژیت

درمان به نوع مننژیت بیمار بستگی دارد.

مننژیت باکتریایی

مننژیت باکتریایی حاد باید سریعاً با آنتی‌بیوتیک درون وریدی درمان شود؛ اخیراً برای این نوع مننژیت از کورتیکواستروئیدها نیز استفاده می‌شود. درمان سریع به بهبودی و کاهش خطر عوارضی مانند آبسه مغزی و تشنج کمک می‌کند. استفاده از یک آنتی‌بیوتیک یا ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها به نوع باکتری‌های عامل عفونت بستگی دارد. معمولاً، پزشک تا زمانی که بتواند علت دقیق مننژیت را شناسایی کند، استفاده از یک آنتی‌بیوتیک طیف گسترده را توصیه می‌نماید. پزشک همچنین سینوس‌های عفونی شده را تخلیه می‌کند.

 

مننژیت ویروسی

مننژیت‌های ویروسی با آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان نبوده و در اکثر موارد طی چند هفته خودبخود بهبود می‌یابند. درمان‌ موارد خفیف مننژیت‌های ویروسی معمولاً شامل موارد زیر است:

– استراحت در رختخواب

– مصرف مایعات فراوان

– مصرف مسکن‌های بدون نسخه جهت کمک به کاهش تب و تسکین درد بدن

معمولاً پزشکان برای کاهش تورم مغز داروهای کورتیکواستروئید و برای کنترل تشنج‌ها داروهای ضدصرع تجویز می‌کنند. اگر مننژیت ناشی از ویروس هرپس (تبخال) باشد، می‌توان آن را با یک داروی ضدویروس درمان کرد.

 

انواع دیگر مننژیت‌ها

اگر علت مننژیت مشخص نباشد، پزشک همزمان با تلاش برای تعیین علت، درمان‌های باکتریایی و ویروسی را نیز آغاز می‌کند. مننژیت مزمن با توجه به علت زمینه‌ای آن درمان می‌شود. برای مثال، از داروهای ضدقارچ برای درمان مننژیت قارچی و از ترکیب برخی آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان مننژیت سلی استفاده می‌شود.

البته، از آنجا که این داروها می‌توانند با عوارض خطرناکی همراه باشند، در صورت امکان بهتر است شروع درمان تا تأیید قارچی بودن عفونت توسط روش‌های آزمایشگاهی، به تعویق بیفتد.

معمولاً، مننژیت‌های غیرعفونی که ناشی از واکنش‌های آلرژیک یا بیماری‌های خودایمنی هستند را می‌توان با کورتیکواستروئیدها درمان کرد. البته، گاهی اوقات به درمان نیاز نیست، زیرا بیماری می‌تواند خودبخود بهبود یابد. درمان مننژیت‌های ناشی از سرطان نیز، به نوع سرطان بیمار بستگی دارد.

 

چرا واکسن مننژیت‌ مهم است ؟

از انجایی که شناسایی و تشخیص این بیماری در زمان مناسب دشوار است، استفاده از واکسن بر علیه بیماری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

والدین معمولا نمی توانند مرز درستی بین سرماخوردگی یا مشکل حاد ایجاد نمایند. به همین خاطر است که پیشگیری از بروز این بیماری بسیار مهم است.

کودکان باید واکسن meningococcal conjugate را در سن ۱۱ یا ۱۲ سالگی دریافت کنند. سپس در سن ۱۶ سالگی شات بعدی را دریافت نمایند.

افرادی که وارد دانشگاه می شوند می توانند شات دیگری از واکسن را دریافت کنند. استفاده از واکسن در بزرگسالان توصیه نمی شود مگر اینکه فرد به خاطر بارداری یا سیستم ایمنی ضعیف شده در معرض خطر باشد.

سایر واکسن های معمولی می توانند نوزادان را در برابر سایر باکتری هایی محافظت کنند که می توانند مننژیت را نیز ایجاد نمایند.

نکته مهم این است که واکسن زمانی مفید خواهد بود که در زمان مناسب و طبق زمانبندی مورد استفاده قرار گیرد.

منبع : namnak.com
majalesalamat.com
drsakhabakhsh.ir
wikipedia.org