همه چیز درباره بیماری ام اس / ام اس (MS) چیست؟

چگونه ام اس میگیریم,,علائم ام اس,انواع بیماری ام اس چیست,علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست,بیماری ام اس چیست, آیا درمان دارد,بیماری ام اس چگونه شروع میشود,درمان بیماری ام اس,عواقب بیماری ام اس,علت بیماری ام اس,تشخیص بیماری ام اس,نشانه های بیماری ms,دلایل بیماری ms

گرفتگی بافت‌های گوناگون یا ام اس یا MS بیماری از نوع بیماری های خودایمن است که در آن سلول های دفاعی به بدن خود فرد حمله میکند . در این مقاله همه چیز درباره علائم و بیماری ام اس به شما معرفی میکنیم. با ما همراه باشید.

MS ( ام اس ) چیست؟

ام اس یا اسکلروز متعدد (مالتیپل اسکلروزیس و به انگلیسی: Encephalomyelitis Disseminata ) یک بیماری التهابی عصبی و خودایمنی است.
در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند.

این آسیب‌دیدگی می‌تواند در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند اختلال ایجاد کند و باعث به وجود آمدنِ علائم و نشانه‌های زیادِ جسمی شود.

برای درک عمیق تر بیماری ام اس بهتر است کمی با سیستم عصبی آشنا شویم.

سیستم عصبی شامل مغز و نخاع و اعصاب محیطی هست که به عضلات و بخش های مختلف بدن پیام ها را منتقل می کنند.
این سیستم از سلول های عصبی به نام نورون تشکیل شده است.
نورون ها برای اینکه پیام عصبی خود را با سرعت بیشتری انتقال بدهند یک سری لایه ها بر روی آکسون ها (بخشی از نورون) کشیده اند.
این لایه ها میلین نام دارند.

در واقع در بیماری ام اس این میلین آسیب می بیند.
میلین توسط سلول های ایمنی خود بدن هدف قرار گرفته و تخریب می شود.
به همین علت به MS بیماری خودایمنی گفته می شود.

پس اولین چیزی که آسیب میبیند سرعت هدایت پیام در سلول های عصبی است.
پس خیلی راحت متوجه میشیم که چرا حرکات دست و پا در افراد مبتلا به ام اس کند و آهسته شده است!

اسکلروز یا پلاک به معنی زخم است.
به این دلیل این بیماری اسکلروز متعدد نام دارد که این زخم ها و پلاک ها به صورت مختلف و با تعداد کم یا زیاد در مناطق مختلف سیستم عصبی تشکیل می شود.
هرجا که این زخم ها ایجاد شود می تواند باعث آسیب به عملکرد آن اعصاب بزند.

این پلاک می تواند به اندازه ی یک سر سوزن کوچک و یا حتی به اندازه توپ پینگ پنگ بزرگ باشد.
این مناطق را پزشکان با ام آر آی MRI تشخیص می دهند.

علائم و نشانه های مهم در بیماری MS :

فرد دارای ام‌اس همه علائم یا نشانه‌های عصب شناختی را دارد.
رایج‌ترین این نشانه‌ها مشکلات دستگاه عصبی خودگردان، دیداری، حرکتی و حسی می‌باشند.
یکی از شایع ترین نشانه های ام اس خستگی است .

1- سرگیجه

این بیماران معمولا در مستقیم حرکت کردن مشکل دارند.
در واقع این عدم تعادل در کنترل حرکات معمولا با پیشرفت تخریب سلول های عصبی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
به همین خاطر است که بسیاری از مبتلایان به MS برای راه رفتن نیاز به عصا دارند.

2- کاهش حافظه

کاهش و ضعف حافظه، ناتوانی در تمرکز، صحبت کردن و مشکلات زبانی از اختلالات رایج در نتیجه ی پیشرفت MS است که البته خیلی وقت ها می تواند از علائم شروع این بیماری باشد.

3- اختلالات جنسی

در بیماران مبتلا به ام اس در مراحل شدید، اختلالات جنسی یکی از شایع ترین اختلالات در نظر گرفته می شود. این وضعیت که در بیشتر اوقات عارضه ای غیر قابل پیشگیری است، خیلی وقت ها یکی از علائم ابتلا به MS در نظر گرفته می شود.

4- اختلال در کنترل ادرار و مدفوع

بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع در بیماری MS دور از انتظار نیست.
تقریبا 80 درصد بیماران مبتلا به MS در کنترل ادرار و مدفوع خود مشکل دارند.
این افراد معمولا از احساس دفع ادرار مکرر و ناگهانی در عذاب هستند.
مشکل آزاردهنده دیگر در این افراد، اسهال مداوم و اختلال کنترل تخلیه روده است.

7- دوبینی و تاری دید

دوبینی یا همان اختلالات بینایی به دلیل حمله ی بیماری ام اس به سیستم عصبی و تاثیر بر روی عصب بینایی به وجود می آید و به طور شایع در مبتلایان به بیماری ام اس دیده می شود.

8- گزگز و مورمور شدن انگشتان بی حسی

بی حسی و مورمور شدن مداوم که معمولا صورت و دست ها و پاها را درگیر می کند، عارضه ی شایع بیماران مبتلا به MS است.
به علت آسیب و تخریب سلول ها عصبی در مغز و نخاع ایجاد می شود.
پاها شایع ترین بخش بدن برای بروز این عارضه اند.

9- بی حسی انگشتان

اسپاسم ها و گرفتگی های عضلانی حمله ای یکی از علائم آزاردهنده ی ام اس است.
این اسپاسم ها معمولا شدیدا دردناک هستند، در بخش های انتهایی بدن نظیر دست ها و پاها ایجاد می شوند و بعد از چند دقیقه برطرف می شوند.

10- بی حالی و افسردگی

ابتلا به بیماری آزاردهنده ای نظیر MS، علاوه بر آسیب جسمی می تواند ابزاری برای شکنجه روحی فرد باشد.
بسیاری از مبتلایان به ام اس، احساس افسردگی، تحریک پذیری و تغییرات خلق و خو را یکی از مشکلات رایج خود بیان می کنند.

همچنین از علائم شایع بیماری ام اس می توان به این علائم اشاره کرد:

• عدم هماهنگی بین کلمات در سخن گفتن
• سنگینی سر و بدن
• دیر هضم شدن غذا
• حساس و زود رنج شدن
• دیدن کابوس در برخی موارد
• علاقه به خوردن غذاهای سردی بخش (اسیدی) مانند لبنیات مخصوصا ماست و بستنی
• در صورت پیشرفت بیماری عدم کنترل ادرار
• عدم تحمل هوای گرم و آب گرم
• عدم تحمل آب سرد و هوای سرد
• افسردگی و خودخوری
• انزوا طلبی و گوشه گیری
• نداشن تعادل و لرزش هنگام حرکت
• یاری نکردن ماهیچه های پا هنگام راه رفتن
• سرما سرما شدن استخوانهای بدن خصوصا پاها

انواع مختلف بیماری ام اس :

دكتر وحید دستجردی درباره انواع مختلف بیماری ام‌اس توضیح می‌دهد:
بسیاری از افرادی كه دچار این مشكل هستند، هیچ وقت با علامت خاصی روبه‌رو نمی‌شوند.
به طوری كه حتی تا زمان فوت، این بیماری بروز نمی‌كند و چه‌بسا افرادی كه به دلایل دیگری مانند تصادف مورد بررسی پزشكی قرار می‌گیرند.
در آن زمان بیماری ام‌اس آنها كه هیچ علامتی نداشته است، تشخیص داده می‌شود.
درصدی از بیماران نیز فقط یك بار دچار علائم بیماری می‌شوند و این مساله دیگر هیچ وقت تكرار نمی‌شود.

1- عود و بهبود یا relapsing-remitting MS (RRMS)

شایع ترین نوع ام اس که مشخصه اصلی این نوع از ام‌اس وجود حملات حاد (عود) پیش بینی نشده است.
این حملات بسیار واضح هستند.
به دنبال این حملات، بهبودی کامل یا نسبی بیمار همراه با عدم پیشرفت بیماری اتفاق می افتد.
این روند ممکن است ماه ها یا سالها طول بکشد.

بعد از حمله، علائم ایجاد شده یا برطرف می شوند یا عوارضی باقی می ماند.
این بیماری در ۸۵ تا ۹۰ درصد بیماران به این شکل آغاز می شود.
اگر علائم به طور کامل پس از هر حمله برطرف شوند، بیماری ام اس از نوع خفیف می باشد.

اگر این نوع ام اس را داشته باشید ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• عود یا حمله شدید که به طور واضح منجر به درگیری شدید عملکرد مغز شما می شود.
• دوره های بهبود و بازسازی جزئی یا کامل پس از عود و بین حملات (زمانی که بیماری متوقف می شود.)
• علائم خفیف تا شدید و همچنین عود و بهبود که روزها یا ماهها طول می کشد.

اگر این افراد درمان و توانبخشی دریافت نکنند به طور میانگین نیمی از آن ها پس از ۱۰ سال تبدیل به پیشرونده ی ثانویه می شوند!

۲- عودکننده – پیشرونده (PRMS)

در ام اس عودکننده-پیشرونده، بیمار از ابتدا دچار پسرفت می شود، اما پیشرفت بیماری همراه با عودهای حاد (یا بدون بهبودی) رخ می دهد.
در حدود ۵ درصد از بیماران MS از نوع عودکننده – پیشرونده هستند.

3- پیشرونده اولیه (PPMS)

در این نوع بیماری سپر پیشرونده دارد و با گذشت زمان بدتر می شود.
حمله های بیماری مشخص نیست و دوره بهبود یا وجود ندارد یا کوتاه است.
به علاوه درمان های متداول روی این نوع تاثیری ندارد.
حدود 10 درصد از بیماران به این نوع مبتلا هستند.
ویژگی که این نوع را از دیگر انواع مشخص می کند این است که بروز بیماری در 40 سالگی و بالاتر رخ می دهد .
برعکس انواع دیگر که تعداد زنان مبتلا بیشتر است، این نوع در هر دو جنس برابر است و بیمار زودتر از انواع دیگر وارد فاز ناتوانی خواهد شد.
ممکن است گاهی وضعیت این بیماران برای مدت کوتاهی ثابت بماند یا بیمار به طور موقتی به میزان اندکی بهبود یابد.

4- پیشرونه ثانویه (SPMS)

۶۵ درصد بیمارانی که MS از نوع عود و بهبود داشته اند پس از مدتی دچار پسرفت می شوند.
این اتفاق معمولا 10 تا 20 سال بعد با تثبیت علائم بیماری بدون عود و فروکش مجدد شروع می شود.
درمان این نوع مشکل است و بیمار از انجام فعالیت های روزانه خود عاجز می شود.

علت بروز بیماری ام اس چیست ؟

علت ام‌اس نامشخص است.
با وجود این گمان می‌رود این بیماری بر اثر ترکیبی از عوامل محیطی مانند رژیم غذایی، استرس و اضطراب ،عوامل آلوده‌کننده و ژنتیک اتفاق می‌افتد.
تئوری‌ها در تلاشند تا داده‌ها را با توضیحاتی واقع بینانه ترکیب کنند اما این مورد تاکنون به عنوان موردی قطعی ثابت نشده‌است.
اگرچه تعدادی فاکتورهای ریسک محیطی وجود دارد و اینکه بعضی از آن‌ها قابل تعدیل هستند، تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه حذف آن‌ها می‌تواند از بیماری ام‌اس پیشگیری کند مورد نیاز است.

درمان بیماری MS :

تاکنون هیچ درمان قطعی ای برای بیماری شناخته نشده اما به کمک بعضی روش ها می توان تحمل بیماری را برای فرد آسان تر کرد.

درمان شامل تجویز دارو یا توانبخشی است؛
از جمله داروهای استروئیدی برای اینکه شدت و زمان حمله های «ام اس» را کمتر کند :
داروهای آرامبخش
داروهای شل کننده عضلانی
تزریق بوتاکس برای برطرف کردن گرفتگی عضلات

همچنین به کمک فیزیوتراپی ورزش هایی برای بیمار تعیین می شود تا تعادل و قدرت عضلات حفظ شود و درد و خستگی بیمار را کمتر کند.
پزشک متخصص کاردرمانی هم نحوه انجام کارهای روزانه و چگونگی مراقبت از خود را به بیمار آموزش می دهد.

مشاوره با دوستان و مشاور برای مدیریت استرس و اضطراب و ارتباط با سایر بیمارن مبتلا به «ام اس»، راه های دیگری است که به بیمار کمک می کند با شرایط خود کنار بیاید.

توانبخشی ام اس یکی از مهمترین بخش های درمان ام اس است. درواقع درمان دارویی همه چیز نیست. هنوز هم درمان دارویی قطعی یافت نشده است.

توانبخشی شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و ارتز و پروتز است.

گفتاردرمانی به مشکلات بلع، تلفظ، صحبت کردن، مشکلات خستگی، پایین بودن صدا، گرفتگی صدا و… را درمان می کند.
در مواردی که توانایی ارتباط برقرار کردن فرد به شدت آسیب دیده است گفتاردرمانگر می تواند تجویز ارتباط و مکمل جایگزین را پیشنهاد دهد.

فیزیوتراپی به درمان مشکلات حرکتی، کاهش آتروفی عضلات، تعدیل تون عضلانی و… می پردازد.

کاردرمانی به مسائل شناختی نظیر حافظه و توجه و مسائل حرکتی با استفاده از حداقل توانایی های فرد می پردازد.

ارتز و پروتز با تجویز وسایل کمکی به اصلاح وضعیت و… می پردازد.

بعضی از پزشکان طب سنتی و ایرانی درصدی از بیماران مبتلا به ام اس را درمان کرده اند و یا علایم بیماری را کاهش داده اند.
اصلاح سبک زندگی فرد٬ پرهیز از خوردن برخی مواد غذایی٬ توصیه به خوردن داروهای گیاهی و برخی مواد غذایی از جمله موارد برای درمان یا کاهش علایم ام اس هست.

برخی خوردنیها باعث افزایش علایم بیماری و برخی خوردنیها باعث کاهش علایم بیماری ام اس میشوند.
احتمالا رابطه مستقیمی میان طبع و مزاج بیمار وجود دارد. پزشک متخصص طب سنتی حاذق گزینه و راهنمای خوبی برای مبتلایان به این بیماری ms است.

منابع :

namnak.com

www.yjc.ir

beytoote.com

tavandarman.com