دیابت چیست ؟ همه چیز درباره بیماری قند یا دیابت و علائم دیابت

کدام نوع دیابت خطرناک است , انواع دیابت , درمان دیابت چیست , مهمترین عامل دیابت کدام است , دیابت نوع یک , دیابت نوع ۲, علایم دیابت نوع دو, مهمترین علائم دیابت, نشانه های دیابت, چگونه بفهمیم دیابت داریم, چگونه دیابت میگیریم, عوارض دیابت, علایم بیماری دیابت,  جلوگیری از بیماری قند,علائم بیماری قند یا دیابت,بیماری قند خون بالا , بیماری قند خون به انگلیسی , بیماری قند خون و درمان , بیماری قند خون چیست

 

دیابت یا بیماری قند یکی از بیماری ها شایع و گسترده در تمام جهان است که افراد زیادی را با خود درگیر کرده است. در این مقاله سایت
شما را با علائم و نشانه ها – انواع – پیشگیری – درمان و .. در زمینه  آشنا می کنیم. با ما همراه باشید.

 

دیابت چیست ؟

بیماری قند (یا Diabetes Mellitus) به قند خون بالا ی ۹۶ تا حدود ۱۱۲ میلی‌گرم در دسی لیتر گفته می‌شود.
در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده .
بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد.
نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط سازوکارهای مختلف است.

 

به زبان ساده به اختلال سوخت وساز مواد قندي در بدن ، بيماري ديابت مي گويند.
اين اختلال به دليل عدم ترشح و يا ناكافي بودن ترشح انسولين ايجاد مي‌شود؛در نتيجه ميزان قند خون بالا مي‌رود.
انواع ديابت شامل مواردي همچون ديابت نوع يك، ديابت نوع دو و ديابت بارداري است.

 

شیوع دیابت در ایران

در کشور ما طبق آمار ارائه شده حدود 5 تا 6 درصد افراد 3 تا 69 ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند.
مطالعات نشان داده است که بیش از نیمی از افراد دیابتی قبل از انجام آزمایشات، از بیماری خود آگاهی ندارند.

 

میزان شیوع بیماری دیابت در نواحی مختلف ایران متفاوت است.
به عنوان مثال، طبق بررسی های انجام شده بیشترین میزان شیوع بیماری در شهر یزد وجود داشته است (3/16درصد)، که این به نوع و رفتارهای غذایی آن شهرهای بستگی دارد.

 

شیوع این مشکل و اختلالات تحمل گلوکز با افزایش سن، بالا می رود.
طبق مطالعات اخیر 14 تا 23 درصد ایرانی های بالای 30 سال سن، یا دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز (IGT) می باشند.
مطالعات نشان می دهند که تقریباً 25 درصد موارد IGT ، در آینده دچار دیابت می شوند.

 

 

علائم و نشانه‌های دیابت

در مراحل ابتدایی ممکن است دیابت بدون علامت باشد.

بسیاری از بیماران به‌طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می‌شوند.

با بالاتر رفتن قند خون، علائم آشکارتر می‌شوند.

پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید از علایم اولیه شایع است.

بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته‌اند و حتی دچار عوارض آن شده‌اند.

در کودکان دچار دیابت نوع یک علایم معمولاً ناگهانی بارز می‌شوند، این افراد معمولاً قبلاً سالم بوده و چاق نبوده‌اند.

در بزرگسالان این علایم معمولاً تدریجی‌تر بارز می‌شوند.

عارضه کتواسیدوز می‌تواند به عنوان علامت شروع‌کننده بیماری هم در دیابت نوع یک بارز شود.

در دیابت نوع دو معمولاً فرد تا سال‌ها بدون علامت است.

علایم معمولاً خفیف هستند و به‌طور تدریجی بدتر می‌شوند.

در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممکن است دچار دهیدراتاسیون شود.

در این بیماران عارضه کتواسیدوز به علت تولید انسولین اندک کمتر دیده می‌شود.

با این حال قند خون می‌تواند به مقادیر بسیار بالایی افزایش یابد و فرد دچار عارضه شوک هایپراوسمولار شود.

نتیجه یک مطالعه نشان می‌دهد که استرس و افسردگی، احتمال سکته مغزی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را در بیماران مبتلا به بیماری قند بیش از دو برابر افزایش می‌دهد.

 

 

طبقه بندی و انواع بیماری دیابت

بیماری دیابت به دو نوع اصلی تقسیم می شود :

دیابت نوع 1 :

این نوع بیماری که قبلاً به نام دیابت وابسته به انسولین شناخته می شد .
یک بیماری خود ایمن می باشد که در آن سلول های ایمنی بدن علیه سلول های خودی سازنده انسولین در لوزالمعده واکنش نشان داده، با ترشح پادتن های خودی آن ها را نابود می سازند و در نتیجه بدن قادر به ساختن انسولین نیست.

 

این نوع بیشتر در بچه ها و بالغین به چشم می خورد و مبتلایان باید همیشه انسولین را به صورت تزریقات روزانه بکار ببرند دیابت نوع 1 حدود 10-5 درصد کل مبتلایان به دیابت را تشکیل می دهد.

 

دیابت نوع 2 :

در این نوع که قبلاً به آن دیابت غیر وابسته به انسولین می گفتند، یا بدن به دلایل مختلف قادر به ساخت مقادیر کافی انسولین نیست و یا انسولین مترشحه از لوزالمعده نمی تواند وظایف خود را در بدن به خوبی انجام دهد.

حالت اخیر بیانگر وجود مقاومت نسبت به انسولین در شخص مبتلا می باشد.

دیابت نوع 2 بیشتر در سنین بالا (بیشتر از 30 سال) خود را نشان می دهد و همراه با چاقی است.

این نوع معمولاً در مراحل اولیه با رعایت رژیم غذایی مناسب، قعالیت منظم ورزشی و کاهش داروهای خوراکی و یا تزریف انسولین برای کنترل دیابت خود می باشند.

دیابت نوع 2 شایع ترین شکل دیابت است و حدود 95-90 درصد مبتلایان را تشکیل می دهد.

 

ریسک فاکتورهای دیابت نوع دو

• سن بالای ۴۰ سال
• فامیل درجه اول مبتلا به دیابت نوع ۲
• سابقه اختلالات قند پیش‌دیابتی (اختلال تحمل گلوکز،[پانویس ۱۲] گلوکز ناشتای مختل[پانویس ۱۳])
• سابقه دیابت بارداری
• سابقه به دنیا آوردن نوزاد ماکروزوم (وزن بالاتر از حد طبیعی)
• وجود عوارض انتهایی دیابت روی اعضا بدن
• وجود فاکتورهای خطر بیماری‌های قلبی عروقی (همچون چربی خون بالا، فشار خون بالا، چاقی)
• وجود بیماری‌های مربوط به دیابت (سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، آکانتوز نیگریکانز، عفونت اچ.آی. وی،
• برخی اختلالات روانپزشکی همچون شیزوفرنی، افسردگی و اختلال دوقطبی)
• مصرف داروهای مربوط به دیابت: کورتیکواستروئیدها، آنتی‌سایکوتیکهای آتیپیک، درمان اچ‌آی‌وی/ایدز و غیره.

 

انواع دیگر که نسبت به دو نوع قبلی از اهمیت کمتری برخوردارند به صورت زیر می باشند :

 

دیابت حاملگی :

زنان حامله ای که تا قبل از حاملی دیابت نداشته اند ولی در طول دوران حاملگی مبتلا به بیماری دیابت می شوند در واقع مبتلا به دیبات حاملگی هستند که حدود 4 درصد کل حاملگی ها را شامل می شود.

 

علت اصلی دیابت حاملگی هنوز به درستی روشن نیست ولی به نظر می رسد که هورمون های مترشحه از جفت مادر در طول حاملگی منجر به کاهش اثرات انسولین در بندن می شوند و یک حالت مقاومت نسبت به انسولین را بوجود می آورند.

 

وجود این مقاومت باعث می گردد که بدن به مقدار بیشتری انسولین احتیاج داشته باشد.

 

در واقع دیابت حاملگی زمانی شروع می شود که بدن قادر نیست این نیاز اضافی بدن به انسولین را تأمین نماید و در نتیجه در نبود انسولین کافی قند خون بالا می رود.

 

این نوع با زایمان خاتمه می یابد ولی احتمال ابتلای این افراد به دیابت نوع 2 در سال های آینده افزایش پیدا می کند.

 

در واقع دیابت حاملگی جزء عوامل خطر ابتلای به نوع 2 است.

 

انواع متفرقه دیابت :

در این گروه ناشی از بیماری های اختصاصی ژنتیکی، داروها، عوارض جراحی، سوء تغذیه، عفونت و دیگر بیماری ها قرار می گیرد.

 

 

چه كسی مبتلا به دیابت است ؟

اگر حداقل در دو نوبت آزمايش جداگانه طي دو روز، ميزان قند خون ناشتا برابر يا بيشتر از126ميلي گرم در دسي ليتر باشد، تشخيص ديابت قطعي است.

 

براي تشخيص بیماری قند در افرادي كه دچار علايم بيماري، نظير پرخوري، پرنوشي و پر ادراري هستند مي‌توان آزمايش ديگري نيز انجام داد.

اين افراد مي‌توانند بدون در نظر گرفتن اينكه آخرين وعده غذايي را در چه ساعتي مصرف كرده‌اند، قند خود را اندازه‌گيري كنند.

اگر ميزان قندخون در اين آزمايش بيشتر از 200 ميلي گرم در دسي ليتر باشد به طور يقين فرد، به بیماری قند مبتلا است.

 

 

چند نکته مهم برای بیماران دیابتی :

سیگار نکشید.

سیگار کشیدن بروز تصلب شرائین را تسریع و عروق خونی را منقبض می کند.

به این ترتیب بیماری اعصاب محیطی به عنوان یک عارضهٔ جانبی تشدید خواهد شد.

برای پیشگیری از زخم و و قانقاریا از پای خود مراقبت ویژه به عمل آورید.

در مورد بحث مراقبت مناسب از پا به مبحث مراقبت از پاها مراجعه کنید.

حاملگی به میزان زیادی نیاز به انسولین را تغییر می دهد.

اگر فکر می کنید حامله هستید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید.

همیشه به پزشک و دندانپزشک یادآوری کنید که مبتلا به بیماری قند هستند تا آنها اقدامات احتیاطی مناسب را انجام دهند.

 

 

پیشگیری از بیماری دیابت

بطور کلی پیشگیری از بیماری را مانند هر بیماری دیگر می توان در سه سطح اولیه، ثانویه و ثالثیه انجام داد.

پیشگیری اولیه شامل اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز دیابت در افراد در معرض خطر می باشد.

تحقیقات پزشکی نقش مثبت فعالیت منظم ورزشی و کم کردن وزن را در کاهش ابتلای به دیابت نوع 2 در افراد در معرض خط به اثبات رسانده اند.

منظور از پیشگیری ثانویه کنترل دقیق قند خود بعد از بروز بیماری قند جهت جلوگیری از پیدایش عوارض است.

 

از آنجاییکه جلوگیری از پیشرفت عوارض بعد از بوجود آمدن آن ها و یا در واقع پیشگیری ثالثیه هزینه های زیادی را به بیمار و جامعه تحمیل می کند، تمام سعی و تلاش شما باید بر روی پیشگیری اولیه ثانویه متمرکز شود.

 

ورزش و دیابت

ورزش کمک می‌کند که از شر حمله‌های قلبی و نابینایی و آسیب‌های عصبی در امان باشند.

وقتی که غذا می‌خورید سطح قند خونتان افزایش می‌یابد.

هر چه بیشتر سطح خون افزایش یابد قند بیشتری به یاخته‌ها می‌چسبد.

وقتی که قند به یاخته بچسبد دیگر نمی‌تواند از آن جدا شود و تبدیل به ماده‌ای زیان‌آور به نام سوربیتول می‌شود.

این ماده می‌تواند باعث نابینایی و ناشنوایی و آسیب‌های مغزی و قلبی و نشانگان پاهای سوزان و… گردد.

وقتی که قند وارد بدن شما می‌شود فقط می‌تواند در یاخته‌های کبد و ماهیچه ذخیره گردد.

اگر یاخته‌های کبد و ماهیچه از کربوهیدرات اشباع باشند، قندها دیگر جایی برای رفتن ندارند.

اگر ذخیره یاخته‌های ماهیچه در پی ورزش کردن مصرف گردد

پس از صرف غذا قندها به وسیله ماهیچه جذب می‌شوند و مقدار آن‌ها در خون افزایش نمی‌یابد.

بنابراین اگر با یک برنامه ورزشی منظم بتوانیم ذخیره قند ماهیچه‌ها را کاهش دهیم مسلماً می‌توانیم شاهد بهبود همه‌جانبه عوارض بیماری دیابت باشیم.

 

پایش قند خون

پایش به دو روش انجام می‌گیرد.

 

• پایش قند خون توسط خود بیمار که به ان خود پایشی می‌گویند.
• پایش قند خون توسط پزشک

در خود پایشی، قند خون توسط خود بیمار و با استفاده از یکی از انواع دستگاه‌های خانگی اندازه‌گیری قند خون انجام می‌گیرد.

 

در این روش گلوکز پلاسما اندازه‌گیری می‌شود و نمایانگر میزان کنترل  خون در کوتاه مدت است.

ارزیابی کنترل دراز مدت قند توسط پزشک انجام می‌گردد که از طریق درخواست آزمایش هموگلوبین A1C صورت می‌گیرد و نمایانگر میزان کنترل قند خون در دو تا سه ماه اخیر است.

 

باید توجه داشت که این دو روش مکمل یکدیگرند و هیچ‌یک جای دیگری را نمی‌گیرد.

پزشک با مرور اندازه‌گیری‌های مکرر قند توسط بیمار و پاسخ آزمایشگاهی هموگلوبین A1C در خصوص نحوه ادامه درمان و مدیریت بیماری تصمیم می‌گیرد.

 

خود پایشی قند خون

یکی از وظایف بسیار مهم بیمار در کنترل بیماری ، کنترل قند خون توسط خود بیمار با استفاده از دستگاه سنجش قند خون است.

این روش به افراد خصوصاً بیمارانی که انسولین تزریق می‌کنند.

بیمارانی که قند خون کنترل شده‌ای ندارند، کمک می‌کند که نظارت دقیق‌تری بر وضعیت خویش اعمال کنند و مسئولیت بیشتری برای اداره امور خود بر عهده گیرند.

 

کنترل قند خون، مزایای فراوانی دارد.

برای مثال کنترل قند خون قبل و ۲ ساعت بعد از صرف غذا به بیمار کمک می‌کند تا میزان تأثیر مصرف غذا بر قند خون را دریابد، پی بردن به این مسئله، بیمار را در انتخاب وعده غذایی مناسب یاری می‌دهد.

همچنین می‌توان با کنترل منظم قند خون در زمان فعالیت یا در زمان بیماری، میزان انسولین دریافتی را تنظیم کرد و بالاخره اینکه کنترل منظم ، حس اعتماد به‌نفس را در بیمار افزایش می‌دهد که توانسته از خود به‌خوبی مراقبت کند.

 

دستگاه سنجش قند خون

انواع متعددی از این دستگاه‌ها در ایران وجود دارد.

علاوه بر انواع خارجی، نوع داخلی ان نیز تولید شده‌است. این دستگاه‌ها دارای دو بخش الکترونیکی و نوار اندازه‌گیری قند خون هستند.

نوارها یک بار مصرف و تنها در دستگاه مورد نظر قابل استفاده است.

در صورت عدم تولید هر کدام از این بخش‌ها توسط شرکت سازنده، دستگاهی که در اختیار بیمار است غیرقابل استفاده می‌شود.

 

از طرف دیگر انواع تقلبی و تاریخ مصرف گذشته نوارهای دستگاه سنجش قند در بازار ایران موجود است لذا بهترین گزینه برای انتخاب نوع دستگاه، مراجعه به لیست دستگاه‌های سنجش قند خون مورد تأیید وزارت بهداشت است.

 

وزارت بهداشت دستگاه‌های مجوزدار و مورد تأیید این وزارتخانه را به همراه نوع گواهی‌های معتبر آن‌ها اعلام می‌نماید.

در هر صورت با توجه به تعداد زیاد پایشگرهای گلوکز در دسترس، حضور یک آموزش دهنده مجرب دیابت جهت کمک به بیمار برای انتخاب نوع پایشگر مناسب بیمار و یادگیری طرز صحیح استفاده از ان دستگاه، الزامی است.

 

آيا تشخيص ديـابت آسـان است ؟

بیماری دیابت به راحتي و با انجام آزمايش قند خون ساده قابل تشخيص است.

براي اندازه‌گيري قند خون بايد هشت ساعت از مصرف آخرين وعده غذايي شما گذشته باشد؛ به عبارت ديگر پس از صرف شام بايد حداقل هشت ساعت هيچگونه ماده غذايي مصرف نكنيد و ناشتا باشيد.

در افراد سالم ميزان طبيعي قند خون ناشتا كمتر از 100 ميلي گرم در دسي ليتر است.

 

عوارض بیماری دیابت

عوارض بیماری قند به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شوند.

عوارض کوتاه مدت شامل افت قند خون (هیپوگلیسمی)، کتواسیدوز و کمای غیر کتونی هستند.

 

«مهم ترین عامل پیدایش عوارض بلند مدت بیماری ، وجود قند خون بالا به مدت طولانی می باشد».

محققین به این نتیجه رسیده اند که در کسانی که قند خونشان با کنترل مناسب در دراز مدت نزدیک به حد طبیعی می افتند و یا حتی در صورت بروز از شدت کمتری برخوردارند.

بنابراین نگه داشتن قند خون تا حد امکان نزدیک به مقدار طبیعی باید اصلی ترین هدف شما باشد.

نکته دیگری که ذکر آن در اینجا لازم است مسئله ارتباط میان مدت ابتلای به بیماری قند و شروع عوارض بلند مدت آن می باشد.

به طور کلی دیابت نوع ض عوارض بلند مدت معمولاً تا دهه دوم بیماری ظاهر نمی شوند.

در دیابت نوع 2 از آنجایی که در اکثر موارد، بیماری در بدن شخص به صورت نهفته وجود داشته و تشخیص داده نشده است، بیشتر افراد مبتلا هنگام تشخیص بیماری دچار عوارض بلندمدت دیابت هستند.

در اینجا است که بیماریایی جمعیت در معرض خطر ابتلای به بیماری قند اهمیت خاصی پیدا می کند زیرا قادر است تا با تشخیص زودهنگام دیابت نوع 2 به مقدار زیادی عوارض بلند مدت دیابت و هزینه های مربوط به آن ها را کاهش دهد.

پزشکان متخصص طب سنتی به نتایج جالبی رسیده اند که با اصلاح سبک زندگی فرد و خودداری از خوردن بعضی موادغذایی و تشویق به خوردن مواد غذایی دیگر و همچنین گیاهان دارویی علایم دیابت را کاهش داده اند یا بطور کامل بیماری قند را درمان کرده اند .

 

منبع : namnak.com
article.tebyan.net
irna.ir
zanbil.ir
fa.wikipedia.org