ارزش غذایی عدس و مزایای آن برای سلامتی

یکی از حبوبات پرمصرف در رژیم غذایی ما ایرانی ها عدس است. عدس دارای خواص متعدد و خاصیتهای بیشمار برای بدن است که البته باید بصورت صحیح و متعادل مصرف شود و نکات درباره چگونگی مصرف و عدم مصرف آن برای برخی افراد را که ممکن است باعث مشکلاتی برایشان شود در نظر گرفت. در این مقاله از سایت مزایا و ارزش غذایی عدس را با هم می خوانیم. در ادامه با ما همراه باشید.

عدس از دانه‌های خوراکی است و به خانواده‌ی حبوبات تعلق دارد. این دانه معمولا به صورت دو بخش جدا درون یک پوسته قرار گرفته است. نام علمی آن Lens culinaris است. عدس یکی از قدیمی‌ترین منابع غذایی شناخته‌شده است که بیش از ۹۰۰۰ سال قدمت دارد.

عدس را می‌توان با پوست و یا بدون پوست مصرف کرد. البته تا پیش از اختراع ماشین‌آلات تولید آرد، عدس‌ها فقط با پوست مصرف می‌شدند. پوست عدس حاوی مقادیر زیادی فیبر رژیمی است که پس از گذراندن فرایند جداسازی پوست به‌وسیله‌ی دستگاه‌ها، این بخش مغذی کاملا از بین می‌رود.

از انواع عدس‌های محبوب و رایج می‌توان به عدس سیاه، قرمز، قهوه‌ای، ماش، لپه، دال عدس، عدس ماکاچیادو، عدس سبز فرانسوی و همین‌طور لوبیای چشم‌بلبلی، لوبیای قرمز و سویا که از تیره‌ی نخود هستند، اشاره کرد. هر کشور و منطقه، نوع خاصی از عدس‌های بومی خود را دارد که کم‌وبیش خواصی شبیه هم دارند.

عدس سرشار از پروتئین است و منبع پروتئینی ارزان‌قیمتی محسوب می‌شود. همچنین حاوی اسیدهای آمینه‌ای مانند ایزولئوسین و لیزین است. عدس‌ ریزمغذی‌هایی مانند انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز دارد.

بیشتر در کشورهای آسیایی، به‌ویژه هند، از عدس استفاده می‌شود. هند بیشترین تعداد افراد گیاه‌خوار را دارد و عدس به‌دلیل پروتئین فراوانش، جایگزین مناسبی برای گوشت است.

بهترین روش مصرف عدس، زمانی است که جوانه زده‌، زیرا در این زمان حاوی مقدار زیادی اسیدهای آمینه متیونین (methionine) و سیستئین (cysteine) است که برای تشکیل ماهیچه و قوای جسمانی‌مان بسیار مهم هستند. متیونین، اسید آمینه‌ای ضروری است که باید از طریق غذا وارد بدن شود، اما سیستئین، اسید آمینه‌ای غیرضروری است که طی فرایند سنتز در بدن تولید می‌شود. به اسیدهای آمینه‌ای که در بدن تولید نمی‌شوند و باید از خارج و با غذا خوردن به بدن وارد شوند، اسید‌ آمینه‌های ضروری گفته می‌شود.

ارزش غذایی عدس

1. کاهش کلسترول خون:

عدس حاوی فیبر محلول است که می تواند کلسترول خون را کاهش دهد. LDL یا همان کلسترول بد عامل اصلی سفت شدن دیواره ی رگ ها یا آترواسکلروز است. برای تامین پروتئین مورد نیاز بدن، به جای استفاده از گوشت که ممکن است باعث افزایش سطح کلسترول خون شود، بهتر است عدس مصرف کنید.

2. برای حفظ سطح مطلوب میزان طبیعی قند خون:

مصرف خوراکی هایی با شاخص گلوکز (GI) [شاخص عددی برای ارزیابی قابلیت یک ماده ی غذایی در افزایش قند خون] پایین می تواند سطح قند خون را در حالت سالم حفظ کند. شاخص گلوکز عدس پایین است (کم تر از 55) و می تواند سطح قند خون را کاهش دهد.

3. برای جلوگیری از ابتلا به دیابت:

همان طور که قبل تر گفته شد، شاخص گلوکز در عدس پایین است؛ بنابراین برای افرادی که از دیابت رنج می برند، مفید است.

دیابت بیماری شایعی است که به دلیل ایجاد مقاومت در برابر انسولین و افزایش سطح قند خون به وجود می آید. هم چنین این بیماری ششمین عامل اصلی مرگ ومیر در دنیا لقب گرفته است. برای آدم هایی که از بیماری دیابت به ویژه دیابت نوع 2 رنج می برند، توصیه می شود مواد غذایی با شاخص گلوکز پایین نظیر عدس مصرف کنند. عدس هم چنین حاوی فیبر است که می تواند سرعت جذب قند را در خون کاهش دهد. از این رو، می توان عدس را یک اَبَر خوراکی لقب داد که می تواند از هایپرگلیسمی و ایجاد دیابت جلوگیری و پیشگیری کند.

4. بهبود هضم غذا :

عدس سرشار از فیبر رژیمی است که برای حفظ سلامت دستگاه گوارش و دفع مواد زائد از آن بسیار مهم است. فیبر موجود در عدس ، می تواند حرکت غذاها را در مجاری گوارشی بهبود ببخشد و عمل جذب مواد مغذی را نیز آسان تر کند.
5. عدس برای جلوگیری از یبوست:

اگر مشکل یبوست دارید، دچار کمبود فیبر هستید. عدس سرشار از فیبر رژیمی است که می تواند با نرم کردن غذاهای هضم شده، فرایند انتقال آن ها را به روده ی بزرگ کمک کند و خروج مدفوع را از بدن آسان تر کند.

6. برای جلوگیری از سرطان:

عدس یک منبعی فوق العاده از فیتواستروژن ها و آنتی اکسیدان هایی است که می توانند به جلوگیری از برخی انواع سرطان ها کمک کنند.

به ویژه سرطان هایی که با هورمون های بدن در ارتباط هستند، مانند سرطان پستان و سرطان پروستات. آنتی اکسیدان های موجود در عدس می توانند از تاثیرات رادیکال های آزاد که باعث ایجاد استرس اکسیداتیو و بالطبع ایجاد سرطان می شوند، جلوگیری کنند.

7. کاهش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی:

بیماری قلبی، علت اصلی مرگ ومیر در جهان است. سبک زندگی ناسالم و رژیم غذایی نادرست می توانند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهند. مصرف خوراکی های سرشار از فیبر می تواند احتمال ایجاد بیماری قلبی را کاهش دهد و از قلب در برابر تاثیر رادیکال های آزاد محافظت کند.

8. برای بهبود بارداری:

عدس ، منبع خوبی از فولات است که می تواند سلامتی مادر را در دوران بارداری حفظ کند. وجود فولات برای رشد جنین درون رحم ضروری است. فولات هم چنین در کاهش خطر نقص های لوله ی عصبی جنین نظیر شکاف مهره در نوزادان نقشی مهم ایفا می کند.

9. برای درمان بیماری سلیاک:

عدس مانند دیگر انواع حبوبات جزء خوراکی های عاری از گلوتن به شمار می رود. گلوتن نوعی پروتئین است که در برخی غذاهای گیاهی به ویژه غلات وجود دارد و می تواند باعث بروز مشکلاتی فراوان برای آن دسته از افرادی شود که دچار ناتوانی در هضم گلوتن یا به اصلاح به بیماری سلیاک مبتلا هستند.

عدس ، نه تنها غذایی خوشمزه است بلکه برای مبتلایان به بیماری سلیاک که نیازمند رژیم غذایی بدون گلوتن هستند نیز گزینه ای عالی محسوب می شود.

10. ارزش غذایی عدس برای جلوگیری از کم خونی:

بدن انسان برای تولید گلبول های قرمز جدید در خون و حفظ روند طبیعی انتقال اکسیژن ، به آهن نیاز دارد. عدس منبع غنی از آهن (آهن غیر هِم) است که می تواند به حفظ سلامت گلبول های قرمز خون و پیشگیری از کم خونی کمک کند.

11. بازسازی سلول های بدن :

ارزش غذایی عدس با سایر غذاها، این دانه ی باستانی را به یکی از بهترین منابع پروتئین تبدیل کرده است. میزان پروتئین موجود در عدس نه تنها بسیار بیش تر از دیگر انواع خوراکی های گیاهی نظیر غلات است، بلکه با میزان پروتئین موجود در گوشت برابری می کند. پروتئین از مواد اصلی تشکیل دهنده ی بدن است که در شکل گیری تقریبا همه ی اندام ها نقش دارد و برای ترمیم بخش های آسیب دیده ی بدن نیز بسیار ضروری است.

12. فراهم کننده انرژی بدن:

در هر 100 گرم عدس حدود 1040 تا 1430 کیلوژول انرژی وجود دارد، که این مقدار انرژی با دانه های غلات برابر است. انرژی عدس از کربوهیدرات موجود در آن سرچشمه می گیرد. مصرف عدس همراه با وعده صبحانه می تواند روزی پر از انرژی و فعالیت را برای تان به ارمغان بیاورد.

13. برای کمک به کاهش وزن:

عدس منبع خوبی از کربوهیدرات است. به علاوه میزان چربی و هم چنین شاخص گلوکز آن نیز پایین است. با این که سرشار از کربوهیدرات است، ولی خوشبختانه کربوهیدرات موجود در آن به کندی در بدن هضم می شود. این ویژگی، عدس را به خوراکی ایده آل برای آدم هایی تبدیل کرده است که به دنبال کاهش وزن شان هستند.

14. افزایش میزان متابولیسم بدن:

عدس حاوی ترکیبات ویتامین های B نظیر ویتامین B6 است که در سوخت و ساز بدن نقشی مهم ایفا می کنند. ویتامین های B عامل مشترک برخی فرایندهای متابولیسمی در بدن هستند که در فرایند تولید انرژی نقشی مهمی را ایفا می کنند.

مصرف عدس میزان سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد و در نتیجه، تا شب انرژی بدنتان را تامین می کند.

15. برای سالم نگهداشتن پوست:

عدس حاوی آنتی اکسیدان است که می تواند از پوست در برابر تاثیرات مخرب رادیکال های آزاد محافظت کند. رادیکال های آزاد می توانند به سلول های بدن به ویژه سلول های پوست آسیب برسانند. رادیکال های آزاد هم چنین باعث پیری و چین وچروک در پوست می شوند. با مصرف آن ، علاوه بر حفظ تناسب اندام می توانید پوستی سالم و جوان داشته باشید.

16. برای تنظیم و کاهش فشار خون:

حاوی پتاسیم است که در حفظ فشار طبیعی خون و کنترل فشار خون بالا نقشی مهم ایفا می کند. بیماری فشار خون بالا می تواند برای انسان مشکلاتی جدی ایجاد کند؛ مشکلاتی مانند سکته ی مغزی که می تواند به فلج شدن یا مرگ منجر شود.

از این رو، با مصرف عدس نه تنها می توانید از طعم خوب آن لذت ببرید بلکه از بروز مشکلات جدی برای سلامتی تان پیشگیری کنید.

17. برای بهبود سلامت مغز:

منیزیوم در حفظ سلامت تمام عملکردهای بدن به ویژه عملکرد رگ های عصبی و سلول های مغزی نقشی مهم بازی می کند. منیزیوم از بدن در برابر مشکلاتی مختلف محافظت می کند که می توانند به عملکرد عصبی آسیب بزنند؛ این ماده هم چنین به بازسازی سلول های مغزی کمک می کند. عدس سرشار از منیزیوم است که علاوه بر داشتن فواید زیاد برای مغز از بروز بیماری های ذهنی نظیر آلزایمر نیز پیشگیری می کند.

18. برای تقویت و بهبود دستگاه ایمنی بدن:

از دیگر خواصش این است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. عدس سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامین، و مواد معدنی است که می توانند عملکرد دستگاه ایمنی بدن تان را تقویت کنند و به سپر دفاعی تان در برابر التهاب ها و بیماری ها استحکام ببخشند.

خطرات سلامتی ناشی از مصرف بیش از حد عدس:

عدس ماده ای بنام الیگوساکارید (قندهایی نظیر پرالترین (5 -3 درصد)، استاچیوز، و پنتوزان) دارد، که ممکن است باعث ایجاد ناراحتی های معده و شکمی شود و در صورت مصرف زیاد، موجب افزایش باد شکم می شود.

زمانی که عدس وارد دستگاه گوارشی می شود، به خوبی درون معده هضم نمی شود و پس از انتقال به روده ی بزرگ دچار تخمیر می شود و گاز بیش تری تولید می کند.

خیساندن عدس در آب به مدت یک شب باعث کاهش میزان الیگوساکاریدها می شود. عدس همچنین حاوی مقداری ساپونین است که می تواند در جذب مواد مغذی غذاهای دیگر اختلال ایجاد کند.

بهترین روش پخت و پز عدس:

سالمترین روش این است که از 3 فنجان آب برای جوشاندن آن استفاده کنید. که اینگونه هضم آسان تری خواهند داشت. عدس های سبز معمولا برای پخته شدن به 30 دقیقه زمان نیاز دارند. در حالی که عدس های قرمز تا 20 دقیقه کافی می باشد.

میرسیم به نسخه های درمانی عدس

شفافیت و پاکیزگی پوست با ماسک عدس

ماست را با آب لیموترش مخلوط کرده و سپس عدس پخته و له شده را به آن اضافه نمایید و این مخلوط را در مخلوط کن بریزید تا یکدست شود. سپس این مخلوط را برای 20 دقیقه روی پوست بگذارید.

درمان زخم دهان و گلو با آب عدس

غرره کردن آب عدس برای از بین بردن زخم دهان، گلو و دیفتری مفید است.

تاثیر بر روی معده و نفخ معده

عدس منبع بسیار غنی ای از فیبر است که هضم غذا را راحت تر می کند و سببکاهش نفخ معده می شود. خوردن عدس با سرکه معده را تقویت و گاز معده را برطرف می کند.

مطالب دیگر که شاید بپسندید :